شامگاه چهارشنبه ۲۶ تیرماه، ساختمان ضلع شمال غربی میدان حسنآباد، دچار سانحه آتش سوزی شد. گفته شده نیم ساعت پیش از واقعه، بوی دود در فضا پیچیده، اما توجهی به این مسئله نشده است. بعد از اطلاع رسانی، نارنجی پوشان آتشنشانی در محل حاضر شدند و عملیات اطفا را آغاز کردند. در مجاورت این ساختمان، ایستگاه آتش نشانی میدان حسن آباد قرار دارد. با حضور آتش نشانها عکاسان و خبرنگاران در محل حاضر شدند و شبکه خبر نیز این حادثه را پوشش داد.
عدم حضور مغازه داران در این ساختمان ظن تلفات جانی را از همان ابتدا از بین برد. با این حال، اما خساراتی به اجناس انبار فوقانی ساختمان، اسناد کاغذی دفتر اسناد و شیشههای بانک و صرافی زیر ساختمان وارد شد. علت آتش سوزی به گفته آتش نشانی اتصال کابلهای برق در مجاورت لولههای گاز بوده است.
ضرورت توجه به بافت فرسوده
اگرچه کسی در این حادثه آسیب ندید، اما یکبار دیگر بی توجهی به بافت تاریخی تهران جان معماری شهری را به خطر انداخت! میدان حسن آباد مشهور به میدان هشت گنبد یکی از بافتهای تاریخی طهران قاجار است. ساخت این میدان به سنه ۱۳۰۹ خورشیدی باز میگردد؛ سالی که غلامرضا تختی به دنیا آمد و نخستین فیلم بلند ایرانی، آبی و رابی اکران شد!
تاریخچه میدان حسن آباد
نام میدان حسن آباد از اسم حسن مستوفی الممالک، صدراعظم ایران در زمان احمدشاه گرفته شده است. میدان هشتگنبد پیش از آتش سوزی تیر ۹۸ یکبار دیگر نیز یک گنبد خود را از دست داده است. کلاه پهلوی جنوب شرقی میدان در پی بازسازی این بنا در سال ۵۰ فروریخت و اکنون ساختمان شیشهای بانک ملی جای آن را گرفته است.
عدم اطلاع رسانی به موقع، ماموریت همزمان ماشینهای ایستگاه آتش نشانی مجاور ساختمان موجب شد تا سقف و گنبد یکی از بناهای تاریخی تهران فرو ریزد.
انبار کاموا در آتش
آتش سوزی میدان حسن آباد نه از اتصال کابلهای برق، که از آتش زیر خاکسترهای این کهنه ساختمان قاجاری نشات میگیرد. سالهاست که بحث نوسازی بافتهای فرسوده در راس فعالیتهای شهرداری پایتخت قرار گرفته. با این حال، اما میدان حسن آباد و موارد این چنینی در خطر ریزش و تخریب بوده و هستند.
وجود انبار کاموا و دفتر اسناد مملو از کاغذ باعث شد تا یکی دیگر از گل دستههای خاص میدان حسن آباد برای ابد از بین برود. در تهران ساختمانهای بسیاری دیگر وجود دارد که با عدم نوسازی و مرمت در آستانه فرو ریزی اند. بعد از ریزش پلاسکو در اثر آتش سوزی نیز بحث مرمت و نوسازی ساختمانهای قدیمی مطرح شد. با این حال، اما آتش سوزی میدان حسن آباد نشان داد که این موضوع چندان نظر مسئولین مربوطه را جلب نمیکند. بنظر ضروری است که یکبار برای همیشه این گزاره مورد مداقه و توجه قرار گیرد: بناهای تاریخی بدون مرمت، به ناگهان فرو میریزند نه به تدریج!