جامعه باید منتظر یک کابینه جنگی باشد/ دیپلماسی قضایی و منبری هم علیه ظریف بود

یک پست اینستاگرامی ساده بود، اما غوغا به پا کرد. استعفای ظریف! سکوت روحانی در ساعات بعد از آن امید‌ها به عدم پذیرش استفعا را تا حد بسیاری از بین برد و وقت آن است که ببینیم بدنه اجتماعی از این ماجرا چه پیامی دریافت می‌کند. ظریف مشخصا از عبارت «ناتوانی» استفاده کرد و شنیدن این واژه از زبان موفق‌ترین ژنرال روحانی اصلا عادی نبود. به همین خاطر گمان می‌رود که استعفای او برای جامعه نماد پذیرش شکست از سوی دولت باشد و موجی از ناامیدی و یاس را تزریق کند. برخی فعالان سیاسی در عرصه داخلی و بین المللی، اما معتقد هستند که جامعه با مشاهده این استعفا خود را آماده تغییرات اساسی‌تر خواهد کرد.

فریدون مجلسی یکی از همین تحلیل گران است که در پاسخ به پرسش «آزادی» مبنی بر اینکه جامعه از استعفای ظریف چه پیامی دریافت می‌کند، گفت: «برای صحبت از استعفای ظریف و پیام آن به جامعه اول باید به مسیر که ظریف را به اینجا رساند توجه کرد. او فردی است که با آموزش علمی و تجربه عملی به یک دیپلمات موفق تبدیل شد و در زمانی که ایران به خاطر قطعنامه‌های شورای امنیت در یک بن بست امنیتی قرار گرفته بود و در محاصره اقتصادی کامل و حتی خطر درگیری نظامی و جنگ بود؛ توانست مذاکرات را پیش ببرد و به برجام به عنوان بزرگترین دستاورد ایران در عرصه سیاست خارجی طی ۴۰ سال گذشته است، دست یابد.»

وی افزود: «به نظر من استقلالی که به او در آن مرحله داده شد این تصور را برایش ساخت که می‌تواند مثل دیپلمات‌های بین المللی عمل کند و به کار حرفه‌ای خود با حفظ و رعایت منافع ملی ادامه دهد. در عمل، اما با ممانعت گروهی مواجه شد که درا نتخابات رای نیاورده بودند. یعنی گروه بازنده انتخابات با اختیاراتی که داشتند توانستند کار را مطابق میل خود پیش ببرند و روابط سیاسی را تبدیل به روابط امنیتی کنند. در دیپلماتی باید در جهت صلح و آرامش و توسعه سیاسی و اقتصادی کار کنید، اما آن‌ها به سمتی رفتند که دیپلماسی نظامی به موازات او کار می‌کرد و حتی در تقابل با او بود. حتی دیپلماسی قضایی، منبری و ... هم علیه ظریف بود و نهایتا او را به این نتیجه رساند که باید استعفا بدهد.»

این دیپلمات سابق کشورمان ادامه داد: «در همین دیدار‌های اخیر که مقاماتی از خارج آمده بودند هم دیدیم که وزارت خارجه نقش چندانی نداشت لذا ظریف به عنوان یک فرد تحصیل کرده که شخصیتی دارد و در شرایط سخت موفقیت‌هایی داشته است، پذیرش این وضعیت برایش سنگین بود. به نظر من کاملا تصمیم درستی گرفت و من هم اگر جای او بودم حتما در این شرایط استعفا می‌دادم.»

مجلسی در تشریح پیامی که جامعه از این استعفا گرفته است، گفت: «پیام مشخص این استعفا آن است که جامعه باید خود را برای یک کابینه جنگی آماده کند. به نظر من خود روحانی نیز در معرض استعفا است. به خصوص اینکه از مدت‌ها قبل در ایران سران قوا را مسئول امور اجرایی کردند و این به رئیس جمهور هشدار می‌دهد که خارج از این سه گانه آزادی عمل چندانی ندارد. باید دید که روحانی نیز به این نتیجه می‌رسد که مسئولیت بدون اختیار را رها کند یا اینکه مسئولیت مسائلی که قادر به اعمال نظر در آن‌ها نیست را نیز بر عهده می‌گیرد.»

وی در پاسخ به این پرسش که پذیرش استعفای ظریف و ادامه کار به رویه فعلی چه عواقبی برای دولت روحانی دارد، گفت: «این بستگی به گزینه جایگزین ظریف دارد. مثلا اگر آقای ولایتی جایگزین او شود روشن است که به چه سویی می‌رویم. اکنون در سر یک دوراهی هستیم و تصمیم گیری در این خصوص از عهده دولت خارج است. این مجموعه حاکمیت است که باید در این خصوص تصمیم گیری کند.»

مجلسی به فشار‌های اخیر به وزیر ارتباطات اشاره و تاکید کرد که دولت روحانی در آستانه تغییر و تحولات جدی است. به گفته او، استعفا برای خود ظریف به عنوان یک دیپلمات و فعال سیاسی تصمیم درست و خوبی بود، زیرا در غیر این صورت قادر به ادامه کار نبود و اکنون حداقل برای خود یک بازنشستگی آبرومند خرید.