بیگدلی: انتقادها به همکاری با چین ناشی از بی‌اعتمادی است/ برای قضاوت درباره این تفاهم زود است/ دلیل استقبال اصولگرایان نگاه یکسویه به شرق است

به گزارش «آزادی»، تعطیلات نوروزی به پایان رسید و روزنامه‌ها نیز برگشتند. عمده توجه آنان نیز در شماره امروز به انعقاد سند همکاری 25 ساله بین ایران و چین است که در روزهای اخیر با حواشی و البته انتقادات بسیاری همراه بوده است. منتقدان این توافق را ترکمانچای و به طنز ترکمانچین می‌نامد. این درحالی است که مسئولان دولتی از آن دفاع و اصولگرایان و رسانه‌هایشان نیز با روی گشاده به استقبال آن می‌روند!

این حواشی از روز ۷ فروردین شروع شد که وانگ یی و محمدجواد ظریف، وزرای امور خارجه چین و ایران تفاهنامه مورد بحث را در تهران امضا کردند. توافقی که به دلایل مختلف مثل عدم انتشار متن و جزئیات، موقعیت نابرابر طرفین و عدم وجود ضمانت لازم برای اجرای آن، مورد انتقاد صاحب‌نظران ، رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.

متخصصان حوزه بین‌الملل اما این همکاری را آنقدرها نیز بد و زیان‌بار نمی‌دانند و معتقدند که انتقادات و حواشی مطرح شده ناشی از بی‌اعتمادی به دولت است. اگرچه نباید فراموش کرد که برخی از جنجال‌آفرینی‌ها نیز در این امر بی‌اثر نبوده است. مثلا اولین‌بار محمود احمدی‌نژاد با طرح این ادعا که‌ «دولت ایران مخفیانه در حال امضای قراردادی ۲۵ ساله با یک دولت خارجی است. هر قراردادی که مخفیانه و بدون درنظر گرفتن خواست و اراده ملت ایران با طرف‌های خارجی منعقد شود و برخلاف منافع کشور و ملت باشد، معتبر نیست و ملت ایران آن را به رسمیت نخواهد شناخت.» غوغا به پا کرد.

عدم انتشار جزئیات این همکاری در روزهای اخیر نیز به این ماجراها دامن زد و حساسیت‌ها را بیشتر کرده است. اگرچه که علی ربیعی، سخنگوی دولت روز سه‌شنبه درباره دلیل عدم انتشار جزئیات این توافقنامه گفت که دولت چین «احتمالا به لحاظ برخی ملاحظات مربوط به خود مایل به انتشار«این سند» نبوده است. » اما نتوانست منتقدان را قانع کند.

البته کارشناسان بر این عقیده‌اند که سند ۲۵ ساله فوق الذکر فعلا در مرحله سندتفاهم است و قابلیت اجرایی ندارد و نگرانی‌ها را بی دلیل دانسته‌اند. علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین المللی یکی از همین کارشناسان است. او در گفت‌وگویی با «آزادی» تاکید کرد که اکنون برای قضاوت درباره نتیجه همکاری بلند مدت ایران و چین خیلی زود است. وی واکنش‌های منفی که اکنون در داخل و خارج از کشور و به خصوص در فضای مجازی مشاهده می‌شود را متاثر از یک نگاه انتقام‌جویانه دانست و گفت: «من قبلا هم در مصاحبه‌ها گفته‌ام که این اصلا قرارداد نیست. یک توافق‌نامه است که به هیچ وجه برای هیچ کدام از طرفین الزام آوار نیست».

وی افزود: «واکنش‌های منفی در داخل کشور به نظر من به این خاطر است که مردم از دولت فاصله گرفته‌اند و یک نگاه مبتنی بر بی‌اعتمادی به تصمیمات دولت دارد. واکنش‌ها در خارج از کشور نیز به خاطر خصومتی است با دولت دارند. به نظر من اما هنوز نمی‌توان گفت که در نتیجه این همکاری چه می‌شود اصلا شاید هیچ اتفاقی نیفتد. به هرحال شرایط منطقه ، شرایط خاصی است و چین هم به خاطر انباشتگی کالاها و ... دنبال بازار می‌گردد. باید منتظر ماند و دید که این مساله مذاکره، برجام و نرمشی آمریکا انگار انجام خواهد داد به کجا می‌رسد زیرا روی همه موضوعات اثرگذار خواهد بود».

بیگدلی با تاکید بر اینکه انتقادات فعلی بیشتر بدبینانه است، تاکید کرد که برای قضاوت باید منتظر ماند. این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به اینکه آیا این همکاری همان قدر که اصولگرایان و رسانه‌هایشان تعریف می‌کنند، قابل تمجید است یا خیر؟ گفت: « دقت داشته باشید که ما از اول انقلاب نگاه به شرق داشته‌ایم. انقلاب ما با مرگ بر آمریکا شروع شده است و تا کنون بارها سفارت آمریکا و انگلیس و ... اشغال شده است. در عین حال نگاه خوشبینانه به شرق داشته‌ایم و گروه‌ها هر قدر انقلابی‌تر بوده‌اند، بیشتر به شرق امید داشته‌اند. این درحالی است که در علم سیاست این رویکرد اشتباه است و نباید نگاه یکجانبه گرایانه داشته باشیم. اگر با همه دنیا ارتباط برقرار کنیم قطعا به نفع ما و در جهت منافع ملی ما خواهد بود».

وی افزود: « به خطر همین رویکرد اشتباه است که می‌بینیم گروهی که در مساله برجام مخالفت‌های جدی داشتند اکنون درباره مساله همکاری با چین هیچ واکنش منفی ندارد. مثلا مجلسی‌ها یا روزنامه کیهان نه تنها انتقادی ندارد، خیلی هم تعریف و تمجید می‌کنند. به نظر من این امر نشانه دو قطبی شدن جامعه و نظام است که قطعا تبعات خوبی ندارد. نگاه یک‌سویه به هیچ وجه قادر به تامین منافع کشور نیست».