طرح شفافیت آرا هرگز در مجلس رای نمی‌آورد/نمایندگان ترجیح می‌دهند دستشان در رای دادن باز باشد/ اگر بنا به شفافیت است باید نظر اعضای شورای نگهبان را هم بدانیم

مباحثه موافقان و مخالفان طرح شفافیت آرای نمایندگان همچنان ادامه دارد و ترجیع‌بند سخن همه مخالفان ابراز نگرانی از سیاسی‌کاری‌های احتمالی است. کمتر کسی است که مستقیما و صراحتا با ایجاد شفافیت مخالفت کند اما این‌گمانه که شفافیت مورد بحث دستاویزی برای اعمال فشار بر یک نماینده یا جریان سیاسی خاص شود مانع از همراه شدن نمایندگان با طرح مذکور است.

به گزارش «آزادی»، نمایندگان مجلس این را در لفافه می‌گویند اما فعالان سیاسی که بر آن کرسی سبز تکیه نزده‌اند با صراحت بیشتری دلایل خود را برای مخالفت شرح می‌دهند. احمد شیرزاد فعال سیاسی اصلاح طلب که سابقه نمایندگی مجلس را نیز دارد از جمله همین مخالفان است.

او در گفت‌وگو با «آزادی» گفت: «صرف نظر اینکه شفاف شدن رای نمایندگان درست است یا نیست، باید بگویم که این طرح هرگز در مجلس رای نمی‌آورد. عموم نمایندگان ترجیح می‌دهند که دستشان هنگام رای دادن باز باشد و بابت هر رای که می‌دهند نخواهند پاسخ صدها نفر را بدهند یا اینکه مضحکه شوند و مورد انتقاد رسانه‌ها قرار بگیرند. یا اینکه در حوزه انتخابیه کسی جلویشان را بگیرید و سوال کند که چرا این رای دادی و آن رای را ندادی».

وی افزود: «البته در عرف سیاسی در موارد مهم، شفافیت آرا اهمیت دارد. حتی در برخی پارلمان فراکسیون‌های مهم از اعضای خود قول می‌گیرند که در مواقع حساس رای آن‌ها توسط فراکسیون کنترل شود. مثلا یک فراکسیون حزبی در از اعضا می‌خواهد که در رای به کابینه به رای فراکسیون توجه داشته باشند. منتها این نیز جنبه تعهدی دارد و الزامی نیست. در حقیقت نوعی توافق است و نماینده همان اول کار به حزب خود تعهد می‌دهد که در مواقع حساس رای را برای حزب شفاف کند. اما همین الان در پارلمان انگستان برخی از اعضای حزب محافظه کار علیه دبیرکل حزب رای دادند. بنابراین منع قانونی وجود ندارد و فقط تعهدات حزبی است که می‌تواند سر راه آنان را بگیرد و عواقبی مثل اخراج از حزب داشته باشد. این رویکرد را می‌توان در پیش گرفت و مانع آزادی نمایندگان نیست اما اینکه قانونا آرای نمایندگان به جامعه اعلام شود را در کمتر پارلمانی سراغ دارم و نوعا هم نمایندگان از چنین چیزی خوششان نمی‌آید».

این نماینده پیشین مجلس، شفاف شدن را نمایندگان را به معنی ادامه دار شدن و کشیدن مباحث پارلمان به بیرون و حتی چندبرابر شدن بحث دانست و گفت: «فکر نمی‌کنم که نه در این پارلمان و در ایران و حتی در دیگر نقاط دنیا چنین طرح‌هایی رای بیاورد».

وی در واکنش به اینکه برخی شفاف شدن آرای نمایندگان را به منزله پاسخگویی به مردم می‌دانند، گفت:‌ »در اینجا بحث پاسخگویی به طور اصولی مطرح نیست. نماینده باید به کسانی که به او رای دادند، پاسخگو باشد و این موضوع مهمی است که اگر یک حزب یا جریان خاصی یک نفر را به عنوان کاندیدا معرفی کرد، فرد بعد از نمایندگی به آنان پایبند باشد. اما اینکه دامنه مباحث پارلمانی گسترده شود و به بیرون از پارلمان سرایت کند، ممکن است خسته کننده شود.»

شیرزاد در عین حال گفت: «البته در موارد مهم مثل رای دادن به کابینه یا لوایح بسیار مهم، این شفافیت می‌تواند وجهی داشته باشد و فکر می‌کنم که همین الان هم در آیین‌نامه داخلی مجلس راهکار دارد. بر اساس آیین نامه امکان این وجود دارد که درخواست شود نمایندگان رای خود به صورت کتبی بدهند. این رای اعلام نخواهد شد اما چون مکتوب است، قابل بررسی خواد بود و افراد نسبت به رای خود احساس مسئولیت می‌کنند».

این فعال سیاسی اصلاح طلب به اشاره به اینکه «طرح شفافیت آرا نمایندگان حکایت عکس مار و کلمه مار است» گفت: «شفافیت این طور حاصل نمی‌شود. من فکر می‌کنم در همین شرایط هم دشوار نیست اگر اصحاب رسانه بخواهند مجموع مواضع یک نماینده خاص را تحلیل کنند و این امکان‌پذیر است. اینکه یک نماینده از لیست امید به لیست پایبند بوده یا خیر همین الان هم قابل بررسی است. به نظر من قانونی شدن این طرح بیشتر حاشیه‌ساز خواهد بود و حتی همین مدافعان امروز آن ممکن است در شرایط دیگری که به صلاحشان نباشد رای‌های آشکار باشد، از آن در درآیند و مخالف شفاف شدن آرا باشند».

وی همچنین تاکید کرد: «به اضافه اینکه اگر بنا به شفافیت آرای نمایندگان باشد می‌توان انتظار داشت که در همه نهادهای دیگر نیز شفافیت ایجاد شود. مثلا یک سوال تاریخی این است که کدام یک از اعضای شورای نگهبان به یک کاندیدای ریاست جمهوری معین رای داده‌اند. اگر کسی موافق شفافیت آرا باشد باید با شمولیت آن بر همه موارد نیز موافق باشد. مثلا ما بدانیم که اعضای مجمع تشخیص مصلحت، شورای نگهبان و ... چه رای می‌دهند».