به گزارش «آزادی» ماه گذشته وزارت امور خارجه آمریکا ویدئویی خطاب به مردم ایران منتشر کرد. برایان هوک از مقامات دولت دونالد ترامپ در این ویدئو مدعی شد اینکه تحریمها دسترسی ایران به دارو را هدف قرار داده اند یک افسانه است.
عباس کبریایی زاده نویسنده این مطلب میافزاید: من و همکاران پزشکم در ایران در مدت بیش از یک دهه گذشته در تلاش بوده ایم تا از بیماران ایرانی در برابر تبعات تحریمهای آمریکا محافظت کنیم. ما آثار تحریمهای آمریکا بر بخش بهداشت و درمان را بررسی کرده و خواستار پاسخهای بهتر دولت ایران شده ایم. یافتههای ما به روشنی حکایت از آن دارند که لطمات تحریمها بر بیماران ایران افسانه سرایی نیست.
جهان یکپارچه و در هم تنیده امروز وابسته به سامانههای بانکی و شبکههای تجاری است که تحت سیطره آمریکا قرار دارند. در نتیجه این امر، دولت آمریکا قادر است از تحریمهای اقتصادی برای لطمه وارد کردن به روابط اقتصادی، سیاسی و حتی اجتماعی کشورهای هدف استفاده کند.
هرچند تحریمهای آمریکا به نوعی مهندسی شده اند که ممکن است به نظر برسد که به دسترسی به غذا و دارو لطمهای وارد نمیکنند، اما در عمل تحریمهای آمریکا به عنوان ابزار جنگ اقتصادی عمل میکنند.
مقامات در واشنگتن همچنان تاکید دارند که آنها استثناهایی در مورد تحریمها قائل میشوند تا از دادوستدهای تجاری مربوط به اقلام انسانی محافظت کنند. این درحالی است که دادگاه عدالت بین المللی حکم داده که این استثناها کافی نیستند و دورنمای روشنی برای بهبود در وضع بیماران در ایران ایجاد نمیکنند.
اوضاع در دولت ترامپ بدتر شده است. آمار رسمی حاکی است که آمریکا در دوره تحریمهای دولت اوباما بطور میانگین سالانه ۲۶ میلیون دلار محصولات دارویی به ایران صادر کرد در حالی که این رقم در دو سال گذشته بطور میانگین سالیانه ۸.۶ میلیون دلار بوده است.
دولت ترامپ همچنین کار صادرات دارو توسط کشورهای اروپایی به ایران را دشواتر کرده است. صادرات دارویی سوئیس به ایران با ۳۰ درصد کاهش از ۲۴۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷ به ۱۶۳ میلیون دلار در سال جاری رسیده است. بر همین منوال، صادرات دارویی فرانسه به ایران نیز از ۲۱۸ میلیون دلار به ۱۶۴ میلیون دلار کاهش یافت در حالی که میانگین صادرات داروی فرانسه به ایران در سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ در حدود ۱۷۰ میلیون دلار بود.
در واکنش به چنین فشارهایی و به عنوان بخشی از سیاست خودکفایی پس از انقلاب، ایران اقدامات مهمی در زمینه محافظت از دسترسی مردم به دارو و درمان انجام داده و این کشور یکی از پیشروهای جهان در زمینه داروهای ژنریک (generic drugs) است که این مساله به کاهش شدید هزینه درمانی کمک کرده است.
چند نفر از پزشکان ایرانی فعال در زمینه انکولوژی سال گذشته با انتشار یادداشتی نشان دادند داروهای شیمی درمانی و حتی برخی از مسکنها به اتمام رسیده و این مساله درمان هزاران کودک را تهدید میکند. دسترسی به چنین داروهایی در نتیجه تحریمهای آمریکا به شدت دچار اختلال شده است. چیزی که تحریمهای تمیز بانکی به نظر میرسد در حقیقت بسیار خطرناکتر هستند و دسترسی جامعه ایران به داروهای مورد نیاز را مختل میسازند.
این درحالی است که دولتهای اروپایی درصدد روشن کردن و کسب توضیحاتی درباره دادوستدهای انسانی بوده اند، اما آمریکا دست رد به سینه اروپا زده است. این مساله کشورهای فرانسه و آلمان و انگلیس را در مسیر راه اندازی سازوکار "اینستکس" قرار داد که هدف آن تسهیل تجارت انسانی بوده و ایران از آن استقبال کرده، اما آمریکا نیز نباید از مسئولیت اخلاقی خود شانه خالی کند. دولت سوئیس در حال مذاکره مستقیم با دولت ترامپ برای ایجاد یک کانال بانکی به منظور تجارت انسانی است، اما تلاشهای این کشور نیز تا کنون توسط مقامات آمریکایی معتقد به فشار حداکثری با مانع رو به رو شده است.