حمله به یک «بخشش»؛ داریم طناب دار می‌بافیم؟

شریفی یزدی:عواملی مثل «خشونت کلامی» مقامات خطاب به داخل و بیرون، در نهایت،«انتقام» را در بین شهروندان،مقدم بر «بخشش» قرار میدهد.

غلامرضاهاشمی فرد|تحریریه آزادی: طی بیست و چهار ساعت گذشته،همزمان با اعلام بخششِ«محمدعلی نجفی»، توسط برادر «میترا استاد» به جای قصاص، و به دنبال آن حمله بسیاری به این اقدام، این سوال مطرح می شود که در جامعه امروز ما، ارزشهای اخلاقی در چه جایگاهی قرار گرفته اند؟

صبح دیروز چهارشنبه بیست و سوم مرداد، برادر میترا استاد در اینستاگرامش نوشت«به واسطه پادرمیانی بزرگان کرمانشاه و کشور و همچنین وکلای عزیزمان،پدرم،مادرم و مهیارمان،آقای محمدعلی نجفی را بخشیدیم و از خون عزیزمان گذشتیم و خرسندیم که هیچ معامله ای با خون آن بزرگوار نکردیم.امیدواریم آقای نجفی در این چند صباح باقی مانده،به دور ازسیاست،به تزکیه نفس بپردازد».

کریم خطابخش پوزش پذیر
ادبیات غنی سرزمینمان سرشار از حکایات و پند و اندرزهای بسیاری در ستایش ارزشهای اخلاقی از جمله بخشش و گذشتن از خطاها و گناهان دیگران است.علاوه بر این،به لطف تکنولوژی، فضای مجازی نیز این روزها پر است از جملات قصار زیبا و چشم نواز.«دیگران را ببخش نه اینکه لایق بخششند بلکه بخاطر اینکه تو لایق آرامشی». اما در بزنگاه حوادث،واکنش ها به گونه ای دیگر رقم می خورند.

«در هر موضوعی که پای یکی از مسئولین در میان باشد،شاهد بروز خشم شدید عمومی خواهیم بود»
علیرضاشریفی یزدی روانشناس اجتماعی در گفتگو با «آزادی»با اشاره به ماجرای میترا استاد،با تاکید بر اینکه واکنشهای ناخوشایند به اقدام پسندیده بخشش و گذشت توسط اولیای دم،نتیجه ی چند نکته مهم است،می گوید:«یک مساله این است که میزان خشم و خشونت اجتماعی در جامعه ی ما طی یک دهه اخیر به دلیل نارضایتی از عملکرد مسئولین به شدت بالا رفته است. البته بخشی از این خشونت ها همواره وجود داشتند اما با ظهور رسانه ها،دیده شدند». او افزود: «مردم،کارگزاران نظام را مسئول این وضعیت می دانند بنابراین هر فرصتی که پیش می آید،ما شاهد بروز و ظهور این خشم و عصبانیت خواهیم بود».

این پژوهشگر اجتماعی در ادامه مشخصا به خبر روز گذشته اشاره کرد و هجمه برخی کاربران به اقدام خانواده«استاد»مبنی بر صرفنظر کردن از قصاص را تاسف آور خواند و گفت:«در شبکه های اجتماعی،کامنت و نظرات ناخوشایندی که دیده می شود،نشان دهنده بغض،خشم و فریاد اجتماعی است که نسبت به مقامات وجود دارد و بخش بزرگی از آن به دلیل مسائل اقتصادی است.بنابراین در هر موضوعی که پای یکی از مسئولین کشور در میان باشد،این خشم عمومی به آن سمت سرازیر می شود».

او با یادآوری نمونه های دیگری همچون «فحاشی کاربران ایرانی به لئونل مسی،فوتبالیستی که جرمش گل زدن به تیم ما بود»،تصریح کرد:«حتی در مواردی که موضوع ربطی به مسئولین ندارد باز هم ما شاهد ظهور این خشونتها هستیم».

شریفی یزدی با ذکر مثالهایی روزمره و ملموس،افزود:«حمله به خانواده استاد که چرا نجفی را بخشیدید شبیه حمله هایی است که روزانه در خیابان شاهدش هستیم. این اختلافات ممکن است با یک بخشش و گذشت ساده در همان دقایق ابتدایی حل شوند.مثل راه دادن یک خودرو به لاین مجاور». او ادامه داد:«با نادیده گرفتن بخشش،این فضیلت اخلاقی،حتی کار به ضدوخورد و درگیریهای خیابانی هم خواهید انجامید.یا نمونه دیگر زمانی است که برای مدت کوتاهی صدای جشن و شادی همسایه را تحمل نمی کنیم و بلافاصله زبان به اعتراض می گشاییم».

«عواملی مثل خشونت کلامی مقامات، در نهایت،برخی شهروندان را به این نتیجه می رساند که «انتقام» بر«بخشش» اولویت دارد».
این مشاور، ضمن مهم دانستن اصول اخلاقی در جامعه،همه را موظف به رعایت آن کرد و افزود:« بی توجهی به ارزشهای اخلاقی می تواند زنگ خطری جدی باشد برای نهاد خانوده و نهاد آموزش و پرورش.بنابراین باید بر روی موضوعاتی مانند بخشندگی و نادیده گرفتن خطای دیگران کار کنند.همچنین رسانه ها که باید در این حوزه ها فرهنگ سازی کنند».

او افزود:«گاهی جامعه به جایی می رسد که حتی اگر فردی پیدا شود و رفتار پسندیده ای مثل بخشش از او سر بزند، به جای ستایش،سرزنش می شود.این رفتارها از جنس خشونت هستند.وقتی جنس کلام مسئولین طراز اول مملکت در خطاب به مردم و به بیرون،خشونت آمیز است،خروجی دیگری نمی توان انتظار داشت.بدیهی است که این خشونتها طی یک چرخه ی اجتماعی به مردمی می رسند که به برادر استاد حمله می کنند که چرا انتقام نگرفتی؟»

این روان شناس اجتماعی،صحبتهای خود را با کلامی ارزشمند از امیرالمومنین(ع) خاتمه می دهد«.برخلاف روندی که جامعه در حال پیمودن است،آموزه های دینی ما سرشار هستند از تکریم بخشش و گذشت.«لذتی که در بخشش است،در انتقام نیست».