به گزارش ایرنا، ايران خواهان سهم واقعي خود از سبد اوپك است و رسيدن
به ميزان توليدي كه پيش از اعمال تحريم ها عليه نفت ايران حدود 4 ميليون
بشكه نفت در روز بود.
علاوه بر تاييد اين حق از سوي اعضاي اوپك برخي توليدكنندگان خارج از اين سازمان مانند روسيه نيز به اين موضوع اذعان دارند.
راشاتودي به نقل از الكساندر نوواك وزير انرژي روسيه نيز چرخش عربستان سعودي را عامل منجمد شدن توافق دانست.
نواك
در ماه گذشته ميلادي پس از گفتگو با همتاي ايراني خود گفت: «ايران در
موقعيت خاصي قرار دارد چرا كه تحريم ها بر ميزان توليد نفت اين كشور تاثير
گذاشته است.» وي افزود كه «ايران خواهان هماهنگي بين كشورهاي صادركننده نفت
است اما نخست نياز دارد كه توليد نفت خود را به حد مورد نظر برساند.»
اكنون
و بعد از اجلاس شكست خورده روز يكشنبه دوحه، روس ها هم گويا تمايلي به
پافشاري براي تثبيت توليد ندارند و وزير انرژي روسيه مي گويد: حالا توپ در
زمين خود اعضاي اوپك است تا ابتدا بين خودشان توافق كنند.
در همين حال
محمد بن صالح الساده وزير انرژي قطر نيز گفت: به موضع تهران درباره
نپذيرفتن تثبيت توليد نفت احترام مي گذاريم و آن را امري حاكميتي مي بينيم.
استدلال
ايران براي شركت نكردن در نشست نفتي دوحه از زبان بيژن نامدار زنگنه وزير
نفت ايران اين است: ما به اين نتيجه رسيديم كه نشست دوحه براي كساني است كه
مي خواهند طرح فريز نفتي را امضا كنند و اگر مي خواستيم نماينده اي از
ايران در اين نشست حضور داشته باشد براي اين بود كه حمايت خود را از اين
طرح نشان دهيم، اما از آن جا كه قرار نيست ايران اين طرح را امضا كند،
بنابراين ضرورتي براي حضور نماينده ايران در اين نشست وجود ندارد.
اين
عبارات زنگنه از نگاه برخي ناظران، بياني غيرمستقيم مبني بر مخالفت ايران
با كاهش يا تثبيت توليد ناعادلانه فعلي و ناخرسندي از سهم ناديده انگاشته
شده آن از بازار نفت است اما اين اصرار تهران براي بازگشت به جايگاه واقعي
خود را عربستاني ها نيز قبول كردند.
گزارش رويترز تصريح مي كند كه سعودي
ها در لحظات آخر در حالي بر ضرورت حضور ايران براي توافق نفتي جديد تاكيد
كردند كه پيش از اين، رياض بر منزوي كردن ايران حتي در توافق تثبيت توليد
نفت اصرار داشت و چرخش موضع آن در اين باره، يكي از عوامل نافرجامي اجلاس
دوحه بود اما واقعيت اين است كه نمي توان نقش عوامل فرا منطقه اي را در
تغيير محاسبات عربستان در نظر نگرفت.
عده اي از تحليلگران و ناظران مي
گويند اجراي طرح فريز نفتي اگرچه به افزايش و ثبات قيمت نفت در بازارهاي
جهاني مي‌انجامد و از اين لحاظ براي همه كشورهاي نفتي مفيد است، اما پيوستن
ايران به اين طرح؛ يعني ثابت ماندن سطح توليد و صادرات نفت ايران در حدود
يك ميليون بشكه در روز، در حالي كه اين سطح در گذشته بيش از 4 ميليون بشكه
نفت بوده است كه اين نكته بخوبي نشان مي‌دهد، تن دادن به اجراي فريز نفتي
در شرايط كنوني به ضرر ايران تمام مي‌شود.
اين تحليل قائل به آن است كه
عربستان سعودي از همان ابتدا نيز خواهان فريز كردن توليد نفت نبوده و با
اين توافق قصد داشته توپ را به زمين ايران بيندازد و تعمدا نشست دوحه را به
شكست بكشاند زيرا سعودي ها مي دانستند كه ايران در شرايط پسابرجام خواهان
استفاده بيشتر از لغو تحريم ها براي رسيدن به ظرفيت واقعي تر خود است نه
كاهش يا تثبيت توليد.
از اين منظر، عربستان امكان آن را مي يابد تا هم
بتواند مجددا از حربه افزايش توليد و كاهش قيمت براي اعمال فشار بر رقبا
استفاده كند و هم مقصر اين روند نزولي قيمت نفت تلقي نشود. عربستان هم قطعا
به دليل سياسي كاري پيشين خود در بازي با برگه نفت عليه رقيباني مانند
ايران نه تنها به انتحار اقتصادي خود دست زده بلكه برخي دوستان خود را نيز
ناخرسند كرده است بنابراين نياز به تبرئه كردن خود از خسارت هاي وارد شده
به بازارهاي جهاني دارد.
اين در حالي است كه اميد به توافق دوحه باعث
شده بود كه طي روزهاي اخير قيمت‌هاي نفت به حدود 45 دلار صعود كند، اما
آخرين گزارش خبرگزاري بلومبرگ از وضعيت حاضر قيمت‌هاي نفت حاكي است كه روز
يكشنبه نفت برنت درياي شمال با 1.7درصد كاهش به 43 دلار و قيمت نفت شاخص
وست تگزاس اينترمديت آمريكا با 2.75 درصد كاهش نسبت به روز گذشته به حدود
40 دلار سقوط كرد.
فرض ديگر براي به هم ريختن برگه هاي روي ميز در دوحه
آن است كه براي عربستان سعودي پيش بيني برخي اتفاقات نيز دشوار بود؛
اتفاقاتي كه مي تواند بازي نفتي رياض را پيچيده تر از حد انتظار كند؛
اتفاقي مانند امضاي قرارداد فروش ٧٠٠ هزار بشكه نفت ايران به اروپا كه بيژن
نامدار زنگنه از آن خبر داد و گفت: اتحاديه اروپا، ايران را شريك معتبر و
قابل اعتماد براي تامين انرژي مي داند.
زنگنه عصر روز شنبه پس از ديدار
ميگل آرياس كانته كميسيونر انرژي اتحاديه اروپا، اعلام كرد: آنها (اروپايي
ها) به همكاري بلندمدت با ايران بسيار علاقه مندند و تهران را شريك معتبر و
قابل اعتمادي براي تامين انرژي مي دانند.
وي يادآوري كرد نزديك به ١٠٧
سال از عرضه نفت و گاز از سوي ايران مي گذرد و در اين مدت هيچگاه از سوي
ايران مشكلي براي عرضه بموقع و كافي انرژي ايجاد نشده است.
در واقع،
عربستان در برابر وضعيتي غيرقابل پيش بيني و در برابر كار انجام شده اي
قرار گرفت كه ايراني ها پيش از اين، صحبتش را كرده بودند اما شايد سعودي ها
تصور به امضا رسيدن چنين قراردادي را آنهم يك شب پيش از اجلاس دوحه نمي
كردند.
حالا مشكل پيچيده تر مي شود؛ ايران به افزايش توليد و فروش نفت
در مقابل چشمان عربستان ادامه مي دهد و در عين حال بايد توافقي حاصل شود كه
بر اساس وعده هاي پيشين «ايران را از كاهش يا تثبيت توليد استثنا كند،
عربستان را راضي نگه دارد و روسيه را آزار ندهد.»؛ نتيجه چنين وضعيتي
تقريبا قابل پيش بيني است؛ عربستان زير ميز توافق مي زند؛ روسيه خود را
كنار مي كشد و ايران هم كاري را مي كند كه بايد بكند.