«خدمات دستگاه هیولاساز دمشقی» راهی بازار نشر شد

«خدمات دستگاه هیولاساز دمشقی» کتابی است از بهزاد قدیمی که به تازگی راهی بازار نشر شده است. کتاب متشکل از سه روایت عمده است: «پاره‌پاره وجودم»، «مردن مرد زن مرده» و روایت پایانی با نام «سلوک قهقهرایی آن فرد بی‌انتها».

 

به گزارش «آزادی» داستان کتاب حول شخصیت مرموزی به نام شالجوم می‌چرخد که حرفه‌اش هیولاسازی است و دخمه‌ای مخفی در بازار دمشق دارد که در آن به موجودات افسانه‌ای خدمات عجیب و غریبی می‌دهد. اما آنچه این کتاب را منحصر به فرد کرده‌است شیوه‌ی روایت و زبان ادبی داستان‌هاست. روایت خلاقانه‌ی کتاب، گامی نو در ادبیات فارسی محسوب می‌شود. روایتی شکسته و در نگاه اول نامنسجم که اگر خواننده با آن همراه شود، متوجه نظم شعرگونه‌ی آن خواهد شد:

«به پیش برو. در کام کوی بلعیده شو، چنان که نشئه در کام تو. دریغ که تو بی‌صفیر، کلافه شده‌ای، بی‌حوصله یا نه… بی‌میل شده‌ای. خشونتی در جانت است که می‌خواهی همه چیز را همین الان رها کنی، اما هیچ چیز را رها نکن؛ رها نکن و در عوض از میان چسب چگال غامض غلوآمیز زمزمه‌ها، چون غمزه‌ی غزالی در غلظت این غزل غمزده جاری شو.

نزدیک که شوی آنجا را بازخواهی شناخت؛ نه از نشانه‌های مرئی‌اش که از وهن متوهمی که هموند نوحه، در جانت دمیده، نه… رمیده می‌شود. خواهی دانست که قریب شده‌ای.»

زبان داستان‌ها با گستاخی خاصی از چهارچوب زبان معیار بیرون می‌زند و در حالیکه در بسیاری موارد به زبان روزمره‌ی مردمان امروز ایران نزدیک می‌شود ارتباط خود را با میراث پربار ادبیات فارسی حفظ می‌کند.

داستان‌های کتاب، با الهام از شیوه‌ی روایت تو در توی هزار و یک شب، هر یک مثل دالانی است که درگاهی به دالان روایت داستان بعدی کتاب باز می‌کند. با هر قدم که در مسیر داستان پیش می‌رویم، صورت‌بندی بهتری از کلیت ماجرا به دست می‌آید. پایان‌بندی داستان اگرچه در نگاه اول نامفهوم به نظر می‌رسد، اما اگر از دیدی کلی و در کنار همه‌ی روایت‌ها و خرده‌روایت‌ها دیده‌شود، شاهکاری ستودنی از کتاب می‌سازد.

خواندن این کتاب به خودی خود تجربه‌ای است نو از ارتباط با متنی که گویی جاندار است و هیولایی هزارصورت. لایه‌های مختلف داستان در کنار همدیگر هرکدام طرح‌های جدیدی می‌سازند. داستان‌های پر راز و رمز کتاب هر کدام مثل آهویی وحشی در حال فرار است؛ اما فراری بازیگوشانه. چرا که در چند صفحه‌ی بعد دوباره خود را در سیمای جدیدی آشکار می‌کند. این‌گونه‌است که از متن داستان‌ها هزارتویی پر پیچ و خم ساخته می‌شود که سفر در آن را جذاب و به یاد ماندنی می‌کند.

بهزاد قدیمی از معدود نویسندگان ادبیات گمانه‌زن در فضای بومی ایران است که با تسلط به نثر فارسی، روایت مدرن ادبیات جهان را خلاقانه با شیوه‌ی سنتی ادبیات فارسی پیوند می‌زند. داستان‌های کتاب پیش از این برنده‌ی جوایز بهترین داستان ادبیات گمانه‌زن در سال ۱۳۸۹، تقدیر ویژه‌ی جایزه‌ی هنر و ادبیات گمانه‌زن در سال ۱۳۸۹ و تقدیر ویژه‌ی جایزه‌ی رمان نوفه در سال ۱۳۹۷ شده‌اند.