محبعلی: جلسه سه‌شنبه وین فرصتی برای مذاکره است/ اظهارات ضد و نقیض مقامات ایران برای مصرف داخلی است/ مشکل ایران پروسه تصمیم‌گیری است که دست دولت نیست

قاسم محبعلی با استقبال از مذاکرات احتمالی با امریکا گفت: تحقق این امر بیشتر هم به نفع ایران است زیرا کمک می‌کند که تحریم‌ها کاهش یابد، فروش نفت تسهیل شود، روابط خارجی ایران و موقعیت ایران در منطقه بهبود یابد. حتی ممکن است که شکاف موجود بین ایران و کشورهای عربی در منطقه کاهش یابد و روند نزدیکی اعراب و اسرائیل تا حدی تعدیل شود.

به گزارش «آزادی»، معاونان وزرای خارجه کشورهای عضو برجام که روز جمعه از طریق ویدئو کنفرانس به گفت‌وگو پرداخته و دنبال راهی برای احیای این توافق می‌گشتند، ادامه کار را به روز سه‌شنبه موکول کردند تا در یک جلسه حضوری در وین مذاکرات را پی بگیرند. گفته می‌شود که این جلسه در واقع مذاکره غیرمستقیمی بین ایران و آمریکا است و طرف آمریکایی نیز مسئولیت این کار را به رابرت مالی سپرده است. با توجه به برخی اظهارات مقامات ایرانی مثل حرف‌های اخیر علی‌اکبر صالحی که گفته بود در حال خروج از بن بست برجامی هستیم این امیدواری را ایجاد کرده که راه حلی یافت شود و این غائله پایان یابد. اصرار برخی دیگر از مقامات از جمله عباس عراقچی به اینکه هیچ مذاکره مستقیم و غیرمستقیم درکار نیست اما این گمانه را ایجاد می‌کند که این فرصت نیز پدیدار نشده به باد رود. ضمن اینکه مخالفان برجام از همین حالا فعالیت خود را شروع کرده و در روزنامه‌هایشان به دولت و تیم دیپلماسی آن برای تلاش‌های اخیر حمله می‌کنند. صفحه نخست امروز کیهان، وطن امروز و جوان مصداق این مدعا است.

حال باید دید که طرف ایرانی چطور از پس چالش‌های داخلی و خارجی برآمده و مساله برجام را پیگیری می‌کند. برخی از کارشناسات البته امیدوارند که بخشی از مواضع اعلامی درباره در کار نبودن مذاکرات غیر مستقیم برای مصرف داخلی و راضی کردن تندروها باشد.
قاسم محبعلی، دیپلمات پیشین از جمله این کارشناسان است. او در گفت‌وگویی با «آزادی» با تایید اینکه فرصتی برای حل مسائل برجامی ایجاد شده است، گفت: « اکنون با کمک و میانجیگری اروپا زمینه‌هایی ایجاد شده تا مذاکره غیرمستقیم بین طرفین صورت گیرد. حتی می‌توان گفت که زمینه مذاکره مستقیم ایجاد شده زیرا به هرحال مذاکرات غیرمستقیم همین حالا هم از طریق اروپا، سوئیس قطر و عمان در جریان است و پیام‌ها رد و بدل می‌شود».

وی تاکید کرد که «مساله مهم این است که دو طرف کنار هم بنشینند و مستقیما مذاکره کنند زیرا حل اختلافات دو طرفه است». این کارشناس مسائل بین‌المللی همچنین گفت که « تحقق این امر بیشتر هم به نفع ایران است زیرا کمک می‌کند که تحریم‌ها کاهش یابد، فروش نفت تسهیل شود، روابط خارجی ایران و موقعیت ایران در منطقه بهبود یابد. حتی ممکن است که شکاف موجود بین ایران و کشورهای عربی در منطقه کاهش یابد و روند نزدیکی اعراب و اسرائیل تا حدی تعدیل شود».

محبعلی در پاسخ به اینکه چرا شاهد اظهارات ضد و نقیض از سوی مقامات ایرانی هستیم و مثلا صالحی از خروج از بن بست حل برجام می‌گوید و عراقچی تاکید می‌کند که مذاکره مستقیم یا غیر مستقیم نخواهیم داشت؛ گفت: «این مشکلات وجود دارد و شاید دلیلش این باشد که دولت و وزارت خارجه قادر به تصمیم‌گیری نیست و در واقع پروسه تصمیم‌گیری در ایران دچار مشکل و بحران است. از هیمن رو حرف‌های ضد و نقیض گفته می‌شود. برخی از این حرف‌ها نیز ممکن است که مصرف داخلی داشته و برای اینکه نگرانی تندروها را رفع کند باشد، مثلا ممکن است که حرف‌های عراقچی مصرف داخلی داشته باشد همان طور که ظریف بعد از توافق با چین سعی کرد که اهمیت آن را در اظهارات خود کاهش دهد.»

وی تاکید کرد: « با توجه به اینکه ایران صمیم گیری در اختیار دولت نیست هر لحظه ممکن است که مشکل ایجاد شود و بارها هم فرصت‌هایی از این دست را از دست داده‌ایم. دقت داشته باشید که فرصت‌های سیاسی مثل شهاب سنگ هستند و خیلی زود می‌روند».
محبعلی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه طیف تندرو داخلی که از همین حالا حمله به دولت و جلسه سه‌شنبه آتی را در پی گرفته‌اند چقدر می‌تواند مشکل‌ساز بوده و موجب از بین رفتن این فرصت شود؟ گفت: « تجربه نشان داده که این‌ها تا حالا مشکل‌ساز بوده‌اند. این‌ها مسئولیت‌پذیر نیستند و آتش به اختیار هستند. قدرت میدانی دارند و می‌توانند اثرگذار باشند. همین‌ها هم با‌عث شدند که ایران به شورای امنیت برود و حتی روابط ایران با کشورهای منطقه را تخریب کردند. وقتی که می‌توانند سفارت آتش بزنند و به کسی هم پاسخ ندهند معلوم است که می‌توانند مشکل ساز باشند. به هرحال بهم ریختن ساده است و این ساختن و ایجاد روابط در عرصه دیپلماتیک است که سخت و زمان‌بر است».