واکنش‌ها به سخنان دیروز روحانی؛ وقت جنگ است یا صلح؟

به گزارش آزادی، آقای رئیس جمهور روز گذشته در حالی به جلسه هیات وزیران رفت که به قول خودش حامل خبری خوش بود. خبر مورد نظر چیزی نبود غیر از آنکه تحریم‌های تسلیحاتی ایران از هفته آینده لغو شده و تلاش‌های آمریکا برای تمدید آن بی‌ثمر خواهد ماند. لغو تحریم قطعا خبری خوبی است، اما وقتی حرف از لغو تحریم‌های تسلیحاتی باشد آن هم در شرایطی که تحریم‌های مالی و بانکی زندگی مردم را به خاک سیاه نشانده، این سوال به ذهن می‌رسد که ثمره این دستاورد مورد اشاره چه خواهد بود؟ حسن روحانی همان طور که انتظار می‌رفت توجهی به این سوال و ابهاماتی که در ذهن مردم است نداشت و به موضوع دوم پرداخت.
موضوعی که قابل توجه‌ترین بخش از سخنان او بود و مورد توجه بسیاری از رسانه‌ها قرار گرفت. آنجا که با تاکید بر درس گرفتن از زندگی پیامبر و ائمه از جنگ و صلح گفت. به ویژه وقتی تاکید کرد جنگ به وقت صلح و صلح به وقت جنگ خطاست. البته آقای رییس‌جمهور در این بخش از سخنانش نیز ابهامات را باقی گذاشت و نگفت که دقیقا مقصودش از اشاره به این مطلب چیست؟ مثلا با توجه به شرایط موجود و دشواری‌های اقتصادی و معیشتی که کمر ملت را خم کرده است، اکنون وقت جنگ است یا صلح؟
«کیهان»، اما نیازی به توضیحات روحانی نداشت و برداشت خود را کرد. این روزنامه اصولگرا در شماره امروز خود به حرف‌های مذکور واکنش نشان داد و ضمن آنکه آن را تحریف تاریخ و تلاشی برای مصادره صلح امام حسن به نفع مذاکرات هسته‌ای خواند، نوشت: «روشن است که بحث‌های جناب روحانی درباره صلح امام حسن (ع) مربوط به سرنوشت مذاکرات هسته‌ای است و رئیس‌جمهور چندمین‌بار است که اصرار دارد صلح امام حسن (ع) را مصادره به مطلوب کند و به خیانت برخی خواص و فرماندهان لشکر در این صلح تحمیلی نپردازد.»
این روزنامه مخالف برجام در ادامه نیز تاکید کرد: «این در حالی است که رویکرد روحانی و مدعیان اصلاح‌طلبی در معرفی نسخه سازش به‌عنوان راه رونق اقتصاد کشور، بی‌تردید خطای خسارت‌باری بود که با تحریف صلح امام حسن (ع)، یا ادعای اینکه «درس کربلا، درس مذاکره بود» (!) جبران نخواهد شد.»
نکته قابل توجه آنکه سخنان روحانی و واکنش تند کیهان همزمان است با اصرار بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران به اینکه اکنون وقت صلح و کنار آمدن با جامعه جهانی است. شاهد آنکه علی بیگدلی، کارشناس مسائل بین‌المللی، دیروز طی گفت‌وگویی با «آزادی» تاکید کرد که «شرایط اقتصادی و اجتماعی ما اجازه تصمیم‌گیری در این زمینه را نمی‌دهد و قطعا وقت صلح است. مشکل، اما آنجاست که ما اجزای این صلح را ترسیم نمی‌کنیم بنابراین مقامات ارشد ما باید در درجه اول نوع نگاه خود را به جهان و مسائل سیاست خارجی تغییر دهند. به این خاطر که اجزای صلح آینده حتی مثل آن نرمش قهرمانانه در دست ما نیست.»
وی افزود: «اگر ما به دنبال در پیش گرفتن سیاست‌های مصالحه جویانه هستیم، باید اولا نوع نگاه خود را به دنیا تغییر دهیم و ثانیا به نظام بین‌المللی برگردیم. یعنی از انتظاراتی که ظرف چهل سال گذشته از دنیا داشتیم، دست کشیده و به این نتیجه برسیم که استراتژی ما پاسخ نداده و جامعه را به اینجا رسانده است. بعد از اینکه ذهنیت ما تغییر کرد و پذیرفتیم سیاست‌های ما، ما را به انتظاراتمان نرسانده است باید یک استراتژی جدیدی که عبارت است از آشتی با جهان، ترسیم شود. برگشتن به نظام بین‌المللی نیز قواعدی دارد و ما باید الگو‌های خود را با آن منطبق کنیم. اصل قضیه این است که راهی غیر از مذاکره با دنیا وجود ندارد. اگر مشکل خود را با آمریکا حل کنیم با کشور‌های دیگر هم مشکلی نخواهیم داشتیم، چراکه انتظارات همه دنیا- هم کشور‌های عرب منطقه و اتحادیه اروپا و…- در انتظارات آمریکایی‌ها جمع شده است.»
مهدی مطهرنیا، دیگر کارشناس مسائل بین‌المللی نیز در گفت‌وگویی گفته است: «آنچه که دکتر روحانی بیان می‌کند در چارچوب فشار‌هایی است که به دولت وی در تحریم‌های فزاینده و حداکثری آمریکا حاصل آمده است. او اعلام کرد که آمریکا نمی‌تواند عملیات ماشه و اسنپ‌بک را فعال کند، اما اکنون آمریکا نه‌تن‌ها اسنپ‌بک را دنبال می‌کند بلکه تمام مسیر‌های مالی ایران به بازار جهانی را مسدود کرده و به این ترتیب، این صلح نخواهد بود بلکه یک تصمیم است. هرچه بیشتر پیش می‌رویم زمینه‌های انجام یک صلح کمتر می‌شود. می‌توان نام این تصمیم نهایی را صلح گذاشت، اما آنچه که مشخص است، تحلیلگران و افراد آگاه در این زمینه نمی‌توانند نام آن را صلح بگذارند.»
ناگفته نماند که هنوز هم هستند تحلیلگرانی که اصرار دارند نباید تن به مذاکره و تعامل داد و همچون برخی مسئولان از جانب مردم اعلام می‌کنند که انتخاب ما مقاومت است.