«تا حالا کفش نپوشیدی؟!»؛ واکنش‌ها به انتشار ویدیوی کمک به کودکان نیازمند به اسم گزارش فعالیت خیرخواهانه

غلامرضاهاشمی فرد|تحریریه آزادی:در صفحه اینستاگرام فالوئنسری با بیش از نیم میلیون فالوئر (دنبال کننده)،تصاویری از چهره کودکان فقیر در حال گرفتن کمکهایی مانند کیف و کفش،منتشر شده که خشم بسیاری را برانگیخت.در یکی از ویدیوها که سر از سایت آمدنیوز هم درآورد، فردی روبروی کودکان نشسته است و اصرار دارد آنها قبل از دریافت کمک،به سوالاتش پاسخ دهند.در این ویدیو یکی از کودکان که مانند بقیه،چهره اش به وضوح مشخص است را به اسم صدا میزند و از او می پرسد«تا حالا کفش پوشیدی؟نه؟ نپوشیدی؟دمپایی چی؟!نه؟نه؟».

کودک خجالت زده که گویی در حال بازجویی است هاج و واج می ماند و بدون اینکه حرفی بزند،صورتش را با دستان نحیفش می پوشاند.از نظر بسیاری ازکاربران،خانم و آقای اینفلوئنسر باید پیش از انتشار تصاویر،چهره کودکانی که کمک دریافت می کنند پوشیده شود.اما پاسخ آنها به «مردم ایرادگیر»این بود:«ما که ادیتور نیستیم».این در حالی است که طبق تصاویر منتشر شده،به جز فیلمبردار،دو عکاس نیز گروه را همراهی می کنند.

اینفلوئنسر،فالوئر و دیگران
«اینفلوئنسر» از آن دسته کلماتی است که با ظهور شبکه های اجتماعی ،بیشتر شنیده شد.اینفلوئنسرها افرادی هستند که در رسانه‌های اجتماعی با انتشار عکس‌ و ویدیو مخاطبانی را به سمت خود جذب می کنند و روی آنها تاثیر می گذارند.

آنها از زندگی روزمره، حرفه، علاقه‌مندی‌ها و سرگرمی‌های خود، در زمینه‌های مختلف به تولید محتوا به صورت عکس و ویدیو می‌ پردازند و در صفحه‌شان به اشتراک می‌گذارند.

طبیعتا ،گروهی از مردم نیز این افراد را دنبال می‌کنند در نتیجه تعداد فالوورهایشان روز به روز افزایش می یابد. اینفلوئنسرها شهرت خود را مدیون شبکه های اجتماعی هستند و از این طریق می توانند تاثیرگذاری زیادی روی مخاطبان پرشمار خود داشته باشند.ضمن اینکه این روشی مدرن برای بازاریابی و کسب درآمد نیز محسوب می شود.از تبلیغ جدیدترین شلوارهای اسلش تا قرصهای لاغری با ارزانترین قیمت.

در این میان اما گاهی آنچه حراج می شود،نه یک کالا بلکه آبروی انسانهاست.سرک کشیدن به حریم خصوصی افراد و تکثیر آن به تعداد فالوئرها.این آسیب اجتماعی وقتی به یک فاجعه جبران ناپذیر تبدیل می شود که پای کودکان در میان باشد.کودکانی که نه به اختیار که از بد روزگار در شرایط ناخوشایندی مانند فقر به سر می برند. درباره این موضوع با یکی از فعالین حقوق کودک گفتگویی داشتیم که ماحصل آن در ادامه آمده است.

لزوم گسترش سازمانهای مردم نهاد
سارا باقری،فعال حقوق کودک،با اشاره به لزوم حمایت دولت از گسترش سازمانهای مردم نهاد تاکید کرد:«اگر سازمانهای مردم نهاد،اجازه بالندگی داشته باشند،کمتر شاهد اقدامات خودسرانه اینفلوئنسرهای نا آشنا به حقوق کودکان خواهیم بود». باقری ادامه داد:«سازمانهای مردم نهادی مانند جمعیت امام علی(ع)،اگر نگران نگاههای امنیتی و سیاسی نباشند و بتوانند آزادانه به وظایف خود عمل کنند،از آنجایی که این گروهها به ثبت می رسند و آموزشهای لازم می بینند،کمتر شاهد دخالتهای افراد غیر متخصص در کمک رسانی به مناطق محروم خواهیم بود».

او مشخصا با بررسی پستهای این زوج اینفلوئنسر در اینستاگرام،به برخی دلایل مطرح شده از طرف آنها مثل کم کاری دولت در کمک رسانی به محرومان اشاره کرد و گفت:« اینکه هر کسی با اسم کمک داوطلبانه به کودکان مناطق محروم،یه دوربین دستش بگیرد و بخواهد در ازای هر کمکی که می کند،عکس و فیلم از آنها تهیه کند و در فضای مجازی منتشر کند،پس حریم شخصی افراد چه می شود؟» باقری افزود:« نفس کمک کردن به همنوع بسیار پسندیده است اما باید به شیوه ی انجام آن هم توجه کرد که مبادا با آبروی افراد بازی شود».

کودکی که عزت نفسش را از بین می برند،فردایی ندارد
این فعال حقوق کودکان در پایان با اشاره به انتشار فیلم و عکس از کودکان فقیری که در حال دریافت کمک،چهره شان به وضوح نمایش داده می شود،گفت:«کودک فقیری که با اسم کمک کردن،جلوی دوربین عزت نفسش را از بین می برند،فردایی ندارد. ضمن اینکه افراد زیادی هستند سالهاست د رحد توانشان به دیگران کمک می کنند بدون اینکه عالم وآدم را با عکس و فیلم از آن مطلع کنند».

کامنت یکی از کاربران در واکنش به اقدام ناخوشایند آقا و خانم اینفلوئنسر
براساس پروتکل سازمان بهزیستی انتشار تصاویر کودکانی که در انتظار کمکهای دولتی و غیردولتی هستند یا فرزندان تحت پوشش سازمان بهزیستی و سایر نهادهای حمایتی،به شکلی که آثار روحی بلند مدت برای آنها به دنبال داشته باشد اخلاقی نیست.
ویدا سامعی یکی از کاربران اینستاگرام در انتقاد از این زوج فالوئنسر نوشت:« فقر انتخابی نیست. ما حق نداریم چهره افراد خصوصا کودکان را که در مورد خودشان و آینده شان چشم انداز روشن و قدرت تشخیص ندارند منتشر کنیم،آن هم با اسم،آدرس و تصاویر واضح».

سامعی در ادامه با اشاره به ویدئوی مورد بحث نوشت:« بچه ای که از نداشتن کفش،شرمسار و خجالت زده رو به دوربین به سوالات چندش آور فرد دیگری جواب می دهد،بچه ای که بخاطر یه کیف شاد شده و عکس و فیلمش دست به دست دارد می چرخد،فردایی هم دارد.شاید راضی نباشد تصویرش به آن شکل در ذهن ها ماندگار شود».

او در پایان خاطرنشان کرد:«هر انسان فقیر یا غنی منزلتی دارد.حریم خصوصی ای دارد که احدی حق ندارد به آن تعرض کند.ما حق نداریم به اسم گزارش فعالیت خیرخواهانه به مخاطبین،آبروی امروز و فردای یک انسان را به حراج بگذاریم.فهمیدن این اصلا سخت نیست و هر توجیحی اگر از روی خباثت نباشد قطعا اوج نادانی است».