*
اظهارات علیرضا پناهیان فعال سیاسی نزدکی به پایداری سر حرف درباره شفافیت آرای نمایندگان را باز کرد اما نباید گمان کرد که جناب پناهیان خود به کشف این مهم نائل آمده و دیگران همه در صف مخالفت با شفافیت ایستادهاند.
به گزارش «آزادی»، ضرورت ایجاد شفافیت در آرای نمایندگان که در واقع افزودن دو تبصره به ماده 119 آیین نامه داخلی مجلس بود اول بار در تابستان سال قبل به امضای 29 نمر از نمایندگان مجلس رسید و قید فوریت برای آن سر و صدای زیادی هم به پا کرد. این سر و صدا به خاطر مخالف با وجود شفافیت نبود و به انگیزه سیاسی طراحان برمیگشت. برخی معتقد بودند که قرار است این شفافیت و نمایان شدن رای نمایندگان خصوصا در موضوعاتی مثل FATF به ایجاد فشار بر اصلاح طلبان و میانهروها ختم شده و بهانهای برای رد صلاحیت آنان در دور بعدی شود. همین شد که فوریت طرح مورد بحث رای نیاورد و کار به اینجا رسید که نماینده اهل پایداری امروز چنین داد سخن دهد.
انگیزه سیاسی پناهیان همانقدر روشن است که انگیزه سیاسی آن 29 نفر روشن بود. با این حال نمیتوان آثار مثبت ایجاد شفافیت در آرای نمایندگان را نادیده گرفت. البته این سوال نیز مطرح است که ضرورت شفافیت آرا تنها به مجلس شورای اسلامی محدود میشود یا نهادهای دیگری نیز وجود دارند که مردم خواستار شفاف شدن روند مذاکرات و آرا در آن باشند؟ محمدرضا خباز نماینده پیشین مجلس از جمله اصلاح طلبانی است که با ایجاد شفافیت در مجلس موافق است و آن را مقدمه ایجاد شفافیت در نهادهای دیگر مثل شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری میداند.
او در گفت و گویی با «آزادی» ضمن تاکید بر اهمیت وجود شفافیت در همه حوزهها و امور گفت: «مردم مایل هستند بدانند وکیل ونماینده آنها - چه وکیل در مسائل مادی و ... یا وکیل مردم در شورای اسلامی- از عهده کاری که به او سپرده شده، برمیآید یا خیر؟ آیا در انجام وظایف خود کوشا است یا خیر؟ آیا به دنبال منافع ملی است و برای آن وقت و هزینه صرف میکند یا خیر؟ این یک نیاز طبیعی و تمایل همه مردم است که بدانند نماینده آنها چه اقداماتی میکند و آیا وجودش در این وکالت موثر است یا خیر؟».
وی افزود: «دومین دلیل ضرورت شفافیت آرا با نگاهی به تابلو شمارش آرا مشخص میشود. نگاهی به این تابلو نشان میدهد که همهروزه و در همه رایگیریها حدود چهل، پنجاه نفر از نمایندگان اصلا رای ندادهاند. در واقع در مجلس حاضر بودهاند اما وجود نداشتهاند. بر حسب ظاهر کارت زده و وارد مجلس شدهاند که جلسه از اکثریت نیفتد اما نه در جریان بحثها هستند و نه در موقع رای گیری با حضور قلب و آگاهی کامل رای می دهند. از رفیق خود می پرسد موضوع چیست و بعد هم میپرسد نظر تو چیست و برهمین اساس رای میدهد. این یکی از ناراحتیهای هیات رئیسه و نمایندگانی است که علاقهمند به طی مسیر درست و صحیح هستد».
این فعال سیاسی اصلاح طلب با اشاره به اینکه سالها است مجلس از این وضعیت رنج میبرد، گفت: «برخی از نمایندگان برای رفع این وضعیت به فکر تهیه طرحی افتادند که آرا شفاف شود اما برخی از نمایندگان در نقطه مقابل قرار داشته ومخالف هستند. این عده میخواهد این امکان را داشته باشند که وقتی موضوعی رای آورد و مفید بود همه جا بگویند ما رای دادیم و موثر بودیم و اگر خدای نکرده قانون نامناسبی تصویب شد، بگویند ما نبودیم و عده دیگری به آن رای دادهاند. این حالت دوگانگی عدهای را برآن داشت که با تهیه طرحی معلوم شود هر نماینده چه رایی داده است. مثلا آیا به FATF رای مثبت داده خیر؟ آیا به فلان مساله مهم کشوری رای مثبت داده یا منفی؟»
وی در تشریح آثار مثبت ایجاد این شفافیت گفت: «شفافیت آرا سبب میشود که مردم نماینده و وکیل خود را بشناسند و بدانند که برای دور بعد به او رای بدهند یا خیر. مردم علاقهمند هستند که از مسائلی که مستقیما به آنها مربوط است مثل اقتصاد، مسائل سیاسی بسیار مهم، مسائل اجتماعی و فرهنگی پراهمیت مطلع باشند باشند و بدانند که وکیل آنها در مجلس در چه مسیری عمل کرده است. بنابراین عدهای از نمایندگان که دنبال شفافیت هستند و به خود اطمینان دارند که در صحن مجلس به مذاکرات گوش میدهند و قبل از ورود به مجلس طرحها و لوایح را مطالعه کردهاند با این طرح موافق هستند. مخالفان نیز ترجیح میدهند که مساله همچنان پنهان بماند و کسی نداند که رای دادهاند یا خیر و رای مثبت و منفی هم برایشان هزینهای نداشته باشد».
خباز در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه آیا شفافیت آرا تنها در مجلس شورای اسلامی ضرورت دارد یا در نهادهای دیگر نیز لازم است، گفت: «همانطور که گفتم دراین خصوص دو نظر وجود دارد که در حال رقابت با یکدیگ هستند. عدهای که به شفافیت معتقد هستند، میگویند علاوه بر مجلس در نهادها نیز باید همه چیز شفاف باشد. مثلا مذاکرات در خبرگان رهبری. آنها نیز نماینده مردم هستند چرا نباید از اتفاقات آن مجلس خبر داشته باشیم؟ یا مثلا تصمیمات و اتفاقات در شورای نگهبان نباید پنهان باشد. یا اینکه چرا اجازه دانستن و ورود به مسائلی که در محاکم دادگستری اتفاق میافتد را نداریم؟ پاسخ این است که ایجاد شفافیت در قوه مقننه بسیار خوب است و رای دادن به آن راه برای بقیه امور هم فراهم میکند».
وی تاکید کرد: «ایجاد شفافیت آرا در مجلس شورای اسلامی مقدمه خوبی است تا بعدا بتوان به خبرگان رهبری هم گفت که مذاکرات خود را در اختیار مردم بگذارید. همچنین به شورای نگهبان که به سرنوشت هزاران نفر ارتباط دارد، بتوان گفت که منطق تصمیمات خود را به مردم اعلام کنید. الان آدم داریم که میگوید با استناد به ماده 28 بند الف تایید صلاحیت نشده است و شورای نگهبان معیار خود برای این تشخیص را توضیح نمیدهند. در صورتی که حتما باید مردم در جریان مذاکرات و منطق شورای نگهبان باشند تا جلو استفادهگرها هم گرفته شود».