برنامه‌های وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش

برنامه‌های وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش در دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد.

به گزارش «آزادی» برنامه‌های محسن حاجی‌میرزایی، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش در دولت دوازدهم که به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده است به شرح زیر است:

نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی یکی از مهم‌ترین نظامات جامعه‌ساز در چهارچوب ساختار سیاسی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران است. این نظام که ریشه درآموزه‌های و مبانی دین مبین اسلام و مبانی نظری تشکیل جامعه اسلامی دارد و از آبشخور اسناد بالادسـتی مانند قانون اساسی جمهوری اسلامی ایـران، سـند چشم انداز نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های کلی ایجاد تحول درنظام آموزش و پرورش و در نتیجه از راهبردها، اهداف و راه کار‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش سیراب می‌گردد.

بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری همواره براهمیت تقویت و ارتقای نظام تعلیم و تربیت تأکید ورزیده‌اند و دولت جمهوری اسلامی ایران نیزسیاست‌های روشن و امیدبخشی را در جهت تحقق اهداف سند تحول بنیادیـن اتخاذ کرده‌اند. خوشبختانه در طی سالیانی که از طراحی و اجرای سند تحول مـی‌گذرد زیرنظام‌های این سند تدوین و به تصویب شورای عالـی آموزش و پرورش رسیده است و برنامـه‌های ذیل هر زیرنظام نیز تدوین و عملیاتی شده و امید است در فرصت پیش رو تا پایان دولت دوازدهـم بخـش عمـده‌ای از راه کار‌های ایـن سند بـه طـورکامل اجرایـی و عملیاتی شود و همه امکانات و توانمندی‌های انسانی و فیزیکی نظام آموزش و پرورش و اقتضائات و امکانات ملی درتحقق اهداف این سند به خدمت گرفته شود بـه نحوی که چرخش‌های تحولی زیرنظـام‌های سند بـه انجام رسیده و زمینه‌های تحقق تعلیم و تربیت جامع فرزندان عزیز ایران در هر شـش سال سند تحول بنیادیـن بـه نحو کامل فراهم شود. بدیهی است تحقق این اهداف بدون همراهی و مساعدت همه ارکان نظام اسلامی، خانواده‌های دانش آموزان و نهاد‌های فرهنگی و اجتماعی و خیرین عملاً ناممکن خواهد بود. مدیران و معلمان با اتـکا بـه پشتوانه ملی و مردمی و با تکیه بـراجماع ملی خواهند توانست اهداف تحول را در مدارس جامعه تحقق بپوشانند.

بنا به اعلام معاونت روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت آموزش و پرورش، بی شک بـرای تحقــق تحول همه جانبه در نظام تعلیم و تربیت، پس ازاتکال به خداوند متعال چشم امید به همراهی همه دلسوزان و دغدغه‌مندان سرنوشت نسل‌های آتی ایران اسلامی داریـم.

رویکرد‌ها و باور‌ها

■ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مبنای سیاست ها، راهبرد‌ها و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش اســت که مسـیر تحوالت وچرخش‌های اساسی را در نهاد تعلیم و تربیت ترسیم نموده است. زیرنظام‌های این سند چارچوب قابل اعتمادی برای جاری سازی واسـتقرار برنامه‌های تحولی فراهم نموده و لازم است کلیه فرایندها، اقدامات و تأمین و تخصیص منابع در نظام آموزش و پرورش در راستای اجرای برنامه‌های زیرنظام‌های سند تحول بنیادین باشد.

■ آموزش و پرورش به عنوان مهم‌ترین نهاد تربیت نیروی انســانی و مولد سرمایه انسانی و اجتماعی امری حاکمیتی تلقی می‌شود که اداره کارا و اثربخـش آن منوط به ایجاد عزم ملی جلب مشارکت و همکاری هدفمند و گسترده مردم، سازمان‌ها و ارکان حاکمیت در تمام سطوح و بهره مندی سنجیده از ظرفیت‌های بخش خصوصی است.

■ مؤثرترین عامل ایجاد، استقرار و پایدارسازی تحول در نظام تعلیم و تربیت معلمان هسـتند و توجه عمیق و راهبردی به فرایند‌های جذب، آموزش، نگهداشت، ارتقا، افزایش رضایت شـغلی، ارتقای منزلت، ســطح انگیزش و بهبود شرایط معیشتی آنان از اولویت‌های اصلی نظام تعلیم و تربیت است.

■ نظام مدیریت در آموزش و پرورش باید مبتنی بر شایسته سالاری باشــد، زیرا بهبود کیفیت نظام آموزشی و ارتقای بهره وری منابع درآن، منوط به بهره گیری از مدیران ارزش گــرا، توانمند و با انگیزه است و لذا انتخاب آنان باید فارغ از دســته بندی‌ها و جناح بندی‌های رایج در درون نظام سیاســی بوده و براساس مهارت‌های حرفه‌ای و صالحیت‌های شخصیتی مبتنی بر معیار‌های مرجع اخلاقی ودینی باشد.

■ تربیت متوازن و رشد شایستگی‌های پایه و تربیت جامع درابعاد اعتقادی، عبادت اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، علمی و فناورانه، هنری، زیستی و بدنی زمینه ساز دستیابی به مراتبی از حیات طیبه است. بر همین مبنا تحکیم و تقویت عوامل مؤثر تربیت و تعدیل و رفع موانع آن باید مد نظر قرار گیرد.

■ تأمین و بسط عدالت در بهره مندی از فرصت‌ها و امکانات تعلیم و تربیت با کیفیت به ویـژه در مناطق محروم و مرزی، روستاها، حاشیه شهر‌ها و مناطق عشایری در راســتای تأکیدات سند تحول بنیادین ضروری است.

ارتقای کیفیت مدارس دولتی و حرکت به سمت کاهش تنوع مدارس در راستای عدالت آموزشی و تربیتی از اهمیت اساسی برخوردار است.

■ لزوم توجه به شکل گیری هویت دینی و ملی از دوران کودکی بر مبنای آموزه‌های دینی و براســاس مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، دوره ابتدایی و به ویژه دوره پیش دبستانی را از اهمیتی اساسی برخوردار می‌سازد. بر همین اساس، تعلیم و تربیت متناسب با اقتضائات روانشناسی رشد کودکی و نوجوانی و ایجاد شادابی و نشاط در برنامه‌های آموزشی و تربیتی این دوره بنیادین ضرورتی اساسی است.

■ حرکت از سمت حافظه محوری به مهارت آموزی رویکردی اصلی در آموزش و پرورش است که باید در کلیه برنامه‌های درسی و فعالیت‌های آموزشی و تربیتی پیگیری شود. برداشتن دیوار میان جامعه و مدرسه و پیوند آموزه‌های آموزشی با زندگی واقعی از اولویت‌های اساسی آموزش و پرورش است.

■ اتخاذ رویکرد‌های تمرکززدایی و مدرسه محوری به افزایش توانمندی و اختیارات ارکان مدرسه و بهبود نظام تصمیم گیری و مشارکت فکری و خالقیت مدیران و معلمان مدارس می‌انجامد که باعث بالندگی هرچه بیشتر مدارس می‌شود و مدارس بالنده و توانمند، پیشران آموزش و پرورش کیفی و کانون پیشرفت محلی محسوب می‌شوند.

■ طراحی مکانیسم‌های مبتنی بر «رقابت تنظیم شــده» در نظام آموزشی با محوریت نگاه به آموزش و پرورش به عنوان بازاری جورساز در تعالیم جدید علم اقتصاد از اصول این دوره مدیریت درآموزش و پرورش خواهد بود.

■ نیاز به حرکت به سمت خانواده و والدین در کلیه شئونات مربوط به مدرسه خصوصا بازنمایی نظام تامین مالی آموزش و پرورش با استفاده از مدل‌های پیشرفته در این حوزه است.

■ توسعه سوادآموزی از راهبرد‌های اساسی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران است و بر همین اساس وزارت آموزش و پرورش همچنان راهبرد توسعه سوادآموزی را بــا هدف جلب بازماندگان از تحصیل و افزایش پوشش سوادآموزی در بازه‌های سنی مختلف به عنوان اولویتی اساسی پیگیری خواهد کرد.

اسناد بالادستی:

● سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور

● سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

●بیانیه گام دوم انقلاب

●قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

●سیاست‌ها و برنامه‌های دولت دوازدهم درخصوص آموزش و پرورش

بهبود کیفیت راهبری و مدیریت در آموزش و پرورش:

■ طراحی و استقرار استاندارد صلاحیت حرفه‌ای و شایستگی‌های تخصصی مدیران و اصلاح فرایند انتخاب و انتصاب آنان

■تفویض اختیار از ستاد به سطوح استانی، منطقه‌ای و مدرسه‌ای

■افزایش مشارکت معلمان و فرهنگیان در تصمیم سازی‌ها و تدوین برنامه‌ها

■ افزایش مشارکت والدین و خانواده‌ها به عنوان رکن اصلی تعلیم و تربیت دانش آموزان

■ تدوین نظام نامه تعامل و مشارکت با ارکان سهیم و مؤثر آموزش و پرورش به منظور دستیابی به ادراک مشترک، جلوگیری از اتلاف منابع و بهره مندی بهینه از ظرفیت آنان

■ عملیاتی نمودن سیاست‌های دولت الکترونیک و زیرساخت فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش و مدارس

■ ارتقای سلامت نظام اداری با استفاده از حکمرانی داده محور

■ترویج قانون گرایی و سنجش میزان آن بر اساس شاخص‌های به روز

■اشاعه فرهنگ مسئولیت پذیری، پاسخگویی و تکریم ارباب رجوع در کلیه سطوح سازمانی وزارت آموزش و پرورش

■استقرار الگوی مدرسه محوری با تحکیم و تقویت مدیریت آموزشگاهی

ایجاد تحول در اقتصاد آموزش و پرورش:

● اصلاح ساختاری و جدی نظام بودجه ریزی با رویکرد بودجه ریزی بر مبنای عملکرد و استفاده از حکمرانی داده محور در این اصلاحات

● طراحی و استقرار نظام رفاه فرهنگیان در راستای ارتقای خدمات معیشتی، رفاهی، درمانی، مسکن و مصرف آنان

● توسعه مشارکت خیرین مدرسه ساز و مدرسه یار، جذب منابع مسئولیت اجتماعی شرکت ها، ترویج فرهنگ وقف در حوزه تعلیم و تربیت و تقویت نقش و اثربخشی شورا‌های آموزش و پرورش استان‌ها و مناطق

● ایجاد شفافیت و پاسخگویی نسبت به عملکرد مالی در سطوح مختلف سازمانی از ستاد تا مدرسه (و ایجاد حساب یکپارچه و سامانه حسابداری مدارس و ارایه بیلان مالی سالانه به اولیاء مدارس و ذینفعان)

● بهره مندی از سازوکار‌های تخصیص منابع و ارتقای بهره وری و مدیریت بهینه مصارف و منابعپ

● بازنگری اساسنامه صندوق ذخیره فرهنگیان با تأکید بر نظارت و بهره مندی مستمر فرهنگیان از امکانات و منابع صندوق و نظارت دقیق و جامع بر عملکرد این صندوق برای بهره مندی بیشتر فرهنگیان و جلوگیری از بستریابی فساد

ساماندهی فضا‌های آموزشی، پرورشی و ورزشی

● مکان‌یابی فضا‌های آموزشی، تربیتی و ورزشی با توجه به تحولات جمعیتی، پراکنش فضا‌های موجود و شعاع دسترسی

● رعایت استاندارد سرانه زمین و فضا در ساخت مدارس جدید الاحداث

● کاهش تعداد مدارس کوچک و ایجاد مدارس متوسط و بزرگ و ایجاد امکان تعلیم و تربیت تمام ساحتی در راستای تحقق اهداف سند تحول بنیادین

● طراحی، ساخت و تجهیز مدارس با رعایت الزامات بهداشــتی، ایمنی و استاندارد‌ها

● طراحی، ساخت و متناسب سازی مجتمع‌های آموزشی و تربیتی دختران با الزامات فنی و فرهنگی

● اولویت دهی به محصولات داخلی در ساخت و تجهیز مدارس

●متناسب سازی مدارس با الزامات مربوط به دانش آموزان با نیاز‌های ویژه

●استانداردسازی تأسیسات و وسایل گرمایشی مدارس با توجه به اقتضائات و شرایط جغرافیایی

توسعه و ترویج فرهنگ پژوهشگری و پرسشگری

■کاربست یافته‌های پژوهشی و ارزشیابی در فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری در سطوح ستادی و صفی نظام تعلیم و تربیت

■بهره مندی مؤثر از ظرفیت دانشگاهی و مراکز علمی کشور در مرتفع نمودن نیاز‌های پژوهشی حوزه‌های مختلف آموزش و پرورش کشور

■ارتقای شایستگی‌های پژوهشی معلمان در زمینه اقدام پژوهی و درس پژوهی

■تحکیم و تقویت پژوهش سرا‌های دانش آموزی به منظور پرورش دانش آموز پژوهنده

■رصد و پایش مستمر تحولات آموزش و پرورش در عرصه‌های ملی، منطقه‌ای و بین المللی

■تدوین و ابلاغ آیین نامه، مستندسازی، انتشار و اشاعه یافته‌های پژوهشی و نوآوری‌های بومی درآموزش و پرورش

■ایجاد ساز و کار‌های قانونی و ساختار مناسب برای سنجش، ارزشیابی و پایش ملی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی

■ استقرار ارزشیابی شایستگی محور در سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تربیت دانش آموزان

■توسعه منابع و پایگاه‌های اطلاعات علمی و پژوهشی

توسعه و ترویج فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی در راستای تحکیم و تحقق اهداف ساحت‌های اعتقـادی، عبـادی، اخلاقـی، اجتماعی، سیاسی و هنری

● تعمیق تربیت و آداب اسلامی و تقویت التزام و اعتقاد به ارزش‌های انقلاب اسلامی با هدف زمینه سازی برای دستیابی متربیان به مراتبی از حیات طیبه

● ارتقای نقش و افزایش مشارکت نهاد خانواده در فرایند تعلیم و تربیت تمام ساحتی با تأکید بر توسعه مهارت‌ها و آداب زندگی اسلامی - ایرانی، تحکیم بنیان خانواده و تعمیق و اعتلای تربیت دینی و اخلاقی

● ساماندهی، تأمین نیروی انسانی و ارتقای مستمر دانش و شایستگی‌های حرفه‌ای مربیان، معلمان، کارشناسان و مدیران درحوزه پرورشی مطابق با قانون احیاء معاونت پرورشی

● استقرار نظام فراگیر ارایه خدمات مشاوره، راهنمایی و هدایت تحصیلی، تربیتی، شغلی و تحکیم نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان در راستای مقابله با آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و تقویت سلامت روانی برای دانش آموزان تمامی دوره‌های تحصیلی با همکاری سازمان ها، نهادها، دانشگاه ها، مؤسسات و مراکز آموزش عالی و حوزه‌های علمیه

● ترویج و توسعه فرهنگ مطالعه و کتابخوانی در دوره‌های تحصیلی و کمک به افزایش مهارت‌های هنری و خلاقیت فکری دانش آموزان

● تقویت فعالیت‌های تشکل‌های دانش آموزی به منظور تحقق تربیت متوازن و متعادل، تقویت و تعمیق فرهنگ اقامه نماز و کسب شایستگی‌ها و مهارت‌های شهروندی

ارتقای سطح سلامت، بهداشت وایمنی دانش آموزان و توسعه و ترویج فعالیت‌های تربیت بدنی و ورزش در جهت تحقق ساحت زیستی بدنی

■ تأمین، حفظ و ارتقای سلامت دانش آموزان از طریق توسعه نظام مراقبت از سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی با هدف ترویج سبک زندگی اسلامی - ایرانی

■ ارتقای سطح آگاهی و مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی دانش آموزان نسبت به محیط زیست به عنوان امانت الهی و افزایش مشارکت اجتماعی آنان در حفظ و نگهداری از محیط زیست

■ بهره مندی از ظرفیت‌های تربیت بدنی مدارس و ورزش مدارس در ترویج رفتار و منش پهلوانی و اخلاقی و ارتقای سطح مهارت‌های اجتماعی و روانشناختی دانش آموزان

توسعه عدالت آموزشی و پرورشی

●توسعه فرصت‌های دسترسی به آموزش‌های با کیفیت مطلوب و کارآمدسازی مدارس اعم از دولتی و غیردولتی

● حرکت به سمت رقابت تنظیم شده برای بهبود کیفیت مدارس با عملکرد ضعیف‌تر

● افزایش پوشش دوره پیش دبستانی در برنامه ششم توسعه، در مناطق محروم و دو زبانه با استفاده از منابع دولتی و در سایر مناطق با مشارکت و سرمایه گذاری مردم و سایر نهاد‌ها

●توانبخشی وکیفیت بخشی تعلیم و تربیت دانش آموزان با نیاز‌های ویژه و سرآمد، در دوره‌های مختلف تحصیلی، با تأکید بر استقرار و توسعه الگوی تلفیقی

طراحی، تدوین و اجرای برنامه‌ها بر مبنای زیرنظام‌های سند تحول بنیادین

■ تحکیم نظام راهبردی سند تحول بنیادین به منظور ایجاد هماهنگی، یکپارچگی و تعامل نظام‌مند و مؤثر درون و برون سازمانی در راستای اجرایی نمودن سند تحول بنیادین

■ همسوسازی تخصیص منابع مالی و انسانی و مدیریتی، قوانین ومقررات، وظایف، فرایند‌ها و رویه‌های وزارت آموزش و پرورش با زیرنظام‌های سند تحول به منظور ارتقای اثربخشی و کارایی سیستم

■ متوازن سازی محتوا، برنامه ها، فعالیت‌ها و فرایند‌ها در ساحت‌های شش گانه تعلیم و تربیت

بازمهندسی برنامه درسی

■تولید بسته‌های آموزشی در راستای توسعه شایستگی‌های مورد تأکید سند تحول بنیادین و سند برنامه درسی ملی

■ تولید مواد و رسانه‌های آموزشی با اولویت حوزه‌های آداب و مهارت‌های زندگی، رفع نیاز‌های زیستن در عصر اطلاعات و ارتباطات و توجه به مسائل زیست محیطی

■تصویب استاندارد‌های حوزه‌های تربیت و یادگیری مطابق برنامه درسی ملی

■ تحکیم تفکر، تحقیق، خلاقیــت و نوآوری و تحول در روش‌های یاددهی و یادگیری

■ ایجاد انعطاف در برنامه‌های درسی

■متناسب سازی حجم و تعداد دروس برای ارتقای کیفیت یادگیری

■اشاعه و پایش برنامه درسی ملی در قالب شاخص‌های مندرج در اسناد تحولی

تدوین برنامه جامع، تأمین و بهسازی منابع انسانی

● اصلاح نظام پرداخت براساس شایستگی ها، صلاحیت‌ها و ویژگی‌های شغلی معلمان

●متناسب ســازی منابع انسانی در چارچوب برنامه درس ملی و شرایط اقلیمی و اهداف سند تحول بنیادین

●بازآموزی معلمان از طریق توسعه شبکه مدیریت دانش و استفاده بهینه از فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی

● تأمین و تربیت سـرمایه انسانی کیفی با محوریت دانشگاه‌های فرهنگیان و شهید رجایی و بهره مندی از ظرفیت سایر دانشگاه‌ها و نهاد‌های ذی صلاح به عنوان یک رویکرد تکمیلی

● متناسب سازی عناوین و محتوای رشته‌های تحصیلی نظام تربیت معلم با نیاز‌های جاری وآتی تعلیم و تربیت و تأکید بر راه اندازی رشته‌های تلفیقی و چند مهارتی

●تحکیم و ارتقای منزلت اجتماعی و فرهنگی معلمان و افزایش انگیزه و رضایت شغلی آنان و بزرگداشت سرمایه‌های نمادین و مفاخر تعلیم و تربیت و تکریم بازنشستگان