نوسان هزینه تولد پژو آریان میان ۲۵۰ و ۱۲ میلیون دلار؛ چه کسی راست می‌گوید؟!

در حالی که سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس مدعی شده تولد نخستین پژو آریان 250 میلیون دلار هزینه روی دست کشورمان گذاشته، رئیس وقت ایران خودرو این ادعا را کذب می‌خواند و مدعی است برای تولد این محصول تنها 12 میلیون دلار هزینه شده است؛ اما چه کسی راست می‌گوید؟

به گزارش «آزادی»، در روزهایی که خودروسازهای بزرگ کشورمان از نگرانی فروش نرفتن محصولاتشان فرسنگ ها فاصله گرفته و حتی می‌کوشند با افزایش قیمت ها به بهانه های مختلف، تهدیدهای اقتصادی کشور را برای خود به فرصتی بی سابقه تبدیل کنند، اظهار نظر یکی از نمایندگان مجلس، موجب کنکاش بسیاری در بخش هایی از کارنامه سابق این شرکت ها شده است.

ماجرایی که پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل 90 آن را کلید زده تا «هزینه ۲۵۰ میلیون دلاری طراحی صندوق خودروی پژو ۲۰۶ صندوق دار» به نقل محافل تبدیل شود. هزینه هنگفتی که این نماینده مدعی است می‌شد با آن خط تولید یک خودروی جدید را دایر کرد اما ایران خودرو آن را صرف افزودن یک صندوق به خودروی 206 تولید فرانسه کرده است.

وی در ادامه تاکید کرده که تخلفات صورت گرفته محدود به این مورد نیست بلکه طراحی ۱۲۰ میلیارد تومانی خودروی سمند در دهه هفتاد که بزرگترین اختلاس رقم خورده در کشور تا آن زمان، ۱۲۳ میلیارد تومانی بود و موارد پرشمار دیگری را هم شامل می‌شود. هزینه هایی که به تاکید وی از جیب ملت پرداخت شده و نتیجه اش، افزایش قیمت تمام شده خودروهای بی کیفیت در کشور در قیاس با نمونه های با کیفیت خارجی است.

اظهار نظری که می‌شد حدس زد به شدت موردتوجه افکار عمومی قرار گیرد و این گونه نیز شد. رویدادی که واکنش منوچهر منطقی، مدیرعامل وقت ایران خودرو را به دنبال داشت که مدعی ست برای تولد 206 اس‌دی تنها 12 میلیون دلار هزینه شده که مبلغ ریالی آن هم در آن زمان ۱۲ میلیارد تومان می‌شود. با این ملاحظه که تاکید دارد «اگر هزینه ساخت طراحی، ساخت نمونه، تست‌ها و سایر موارد را نیز در نظر بگیریم، مبلغ افزایش خواهد یافت که باز هم از مبلغ ذکر شده کمتر است.»

به گفته منطقی، «تصور عامه برای این است که با تولید چند قطعه، "صندوق" ساخته می‌شود، اما این موضوع نیاز به طراحی، ساخت تجهیزات و ایجاد خط تولید دارد؛ شما طراحی می‌کنید و به دنبال رسیدن به استاندارد‌های بین المللی هستید بنابراین باید نمونه‌های بسازید و برای آن مبلغی را هزینه کنید و اگر به دنبال تولید نیز باشید باید برای تهیه قالب‌ها و ایجاد خط تولید نیز هزینه کنید.»
در یک کلام اینکه 206 اس دی به گفته مدیرعامل وقت ایران خودرو، محصولی است که با هدف رسیدن به استانداردهای بین المللی ساخته شده و در مسیر تولید آن، نمونه هایی ساخته و پرداخته شده و زیرساخت هایی فراهم آمده که همه هزینه بر بوده اند. هزینه هایی که برای تولد اولین محصول 206 اس دی، 12 میلیون دلار بوده اما در کل برای تولید قالب ها و دایر کردن خط تولید آن، بیش از اینهاست و البته کمتر از 250 میلیون دلار.

اما چه کسی راست می‌گوید؟
پاسخ به این سوال تنها زمانی ممکن است که دو طرف اسناد مدعای خود را منتشر نمایند و فضایی برای تبادل نظرات در این خصوص و داوری فراهم آید، که تا کنون طرفین تمایلی به آن نشان نداده اند. اینجاست که ناگزیر از بررسی تاریخچه شکل گیری و تولد این خودرو هستیم. خودرویی که در زمان رونمایی، «ششمین مدل پژو ۲۰۶ با همکاری پژو و ایران‌خودرو» و دومین محصول ایرانی با همکاری پژو معرفی شده بود.

محصولی که با نام «پژو آریان» و اواخر سال 1384 رونمایی شد و کمی بعد به مانند برخی خودروهای معرفی شده با نام ایرانی (مثل نسیم و صبا که پراید هاچ‌بک و صندوق دار بودند) با نامی دیگر معرف حضور همه ایرانیان شد؛ پژو 206 صندوق دار یا همان اس دی. محصولی که مسئولان وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت آن را نسخه تکوین یافته 206 و تکمیل کننده خانواده این محصول نامیدند.

این معرفی نامه هنوز (با اشکالاتی که ناشی از تغییرات صورت گرفته در سایت این وزارت خانه است!) در دسترس عموم است و بر اساس آن می‌شود دریافت که یک هدف عمده از این تکوین، تجهیز خودروی 206 به تجهیزات CNG و عرضه انبوه خودروی دوگانه سوز جدیدی در ایران بوده است، هرچند افزون بر این هدف، صادرات این محصولِ ارتقا یافته در برخی استانداردها به دیگر کشورها نیز در دستور کار مسئولان وقت قرار داشته است.

هدف جالب توجهی که با صادرات شماری از این محصول به برخی کشورها، در آستانه تحقق نیز قرار گرفت، هرچند توقف تولید 206 در کشور فرانسه و کارخانه های زیرمجموعه اش در دیگر کشورها و برخی مسائل دیگر، راه را برای تحقق آن برای همیشه بست. راه صادرات محصولی که مدیرعامل وقت ایران خودرو مدعی است هزینه تولدش تنها 12 میلیون دلار بوده در حالی که وزارت صمت به صراحت تاکید کرده پروژه ساخت 206 صندوق دار از سال 81 آغاز شد و سه سال بعد به ثمر نشسته است.
سه سالی که تاکید شده نتیجه آن، تولد 19 نوع مختلف خودروی 206 صندوق دار بوده است که به نسبت پلتفرم اصلی یعنی خودروی 206، حجم زیاد تغییرات را تجربه کرده و پیچیدگی و تفاوت خاصی را در تعریف و تکوین این محصول جدید به وجود آورده است. تعریفی که ظاهرا با روایت پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس از ماجرا تطابق بیشتری دارد تا روایت منطقی، مدیرعامل وقت ایران خودرو. آیا شما این گونه فکر نمی‌کنید؟